Regionale Energie Strategie: samen denken in oplossingen voor ons klimaat

Noodzaak
Het klimaat verandert en de aarde warmt op. Dat zet de zekerheid van ons bestaan en van onze kinderen en kleinkinderen op het spel. Het is nú tijd is om hier serieus mee aan de slag te gaan. We moeten dit probleem oplossen en we hebben haast. Het is onverantwoordelijk en laf om dit aan toekomstige generaties over te laten.

Klimaatwet en Klimaatakkoord
In dat besef hebben de PvdA en GroenLinks de Klimaatwet opgesteld, die vervolgens door SP, D66, ChristenUnie, VVD, CDA en 50PLUS werd omarmd en aan de Tweede Kamer aangeboden. Daar werd de wet al in december 2018 aangenomen. Mei 2019 stemde ook de Eerste Kamer in met de Klimaatwet.

In de Klimaatwet staan drie doelen:
1. Een vermindering van 49% (t.o.v. 1990) van de broeikasgasuitstoot in 2030.
2. Een vermindering van 95% (t.o.v. 1990) van de broeikasgasuitstoot in 2050.
3. 100% broeikasgas-neutrale elektriciteit in 2050

De Klimaatwet geeft niet aan hoe die doelen worden gehaald, die inhoudelijke maatregelen zijn in het Klimaatakkoord afgesproken met de maatschappelijke partijen. In het akkoord staan meer dan 600 afspraken om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan.

Eén van de afspraken is dat 30 energieregio’s in Nederland onderzoeken waar en hoe het best duurzame elektriciteit op land (wind en zon) opgewekt kan worden. Welke warmtebronnen te gebruiken zijn zodat wijken en gebouwen van het aardgas af kunnen. En welke opslag- en energie-infrastructuur daar voor nodig is.
Waar is ruimte en hoeveel? Zijn de plekken maatschappelijk gezien acceptabel en financieel haalbaar? In een Regionale Energiestrategie (RES) beschrijft elke energieregio zijn eigen keuzes. Binnen de Regionale Energiestrategie (RES) zijn 30 regio’s aan de slag om bij te dragen aan het Nationale Klimaatakkoord. Twente is één van de 30 regio’s die zich bezighoudt met deze (verplichte!) opgave.

In 2030 komt 70 procent van alle elektriciteit uit hernieuwbare bronnen. Dat gebeurt met windturbines op zee, op land en met zonnepanelen op daken en in zonneparken.
In Klimaatakkoord is een doelstelling opgenomen van 84 TWh, die uiteen valt in 49 TWh wind op zee en 35 TWh wind en zee op land.

Er is vastgelegd dat de dertig energieregio’s in 2030 35 miljard kilowattuur (35 terawattuur, TWh) aan elektriciteit opwekken uit grootschalige zonne- en windenergie op land. Dat zal in dat jaar ongeveer een kwart zijn van de totale elektriciteitsproductie. Duurzaamheid is bestaanszekerheid in de toekomst. Ook Noordoost-Twente zal haar verantwoordelijkheid moeten nemen in deze uitdaging.

Allereerst dient vermeld te worden dat niet alle PvdA-fracties in Noordoost-Twente zich herkennen in de lobby vanuit de gemeenten richting de provincie om het Nationaal Landschap als “winduitsluitingsgebied” op te heffen.

Het is overduidelijk dat onze voorkeur ligt bij het opwekken van duurzame energie middels zonnepanelen op daken. Dit zal door de gemeenten moeten worden aangejaagd middels voorlichting en het blijvend pleitten voor voordeelregelingen. Ook zouden wij graag willen zien dat het advies van het college van Rijksadviseurs, over de opwekking van duurzame energie, wordt opgevolgd. Deze luidt; “Wek energie grootschalig op in daarvoor geschikte gebieden; dit is financieel aantrekkelijker en beperkt op nationale schaal de gevolgen voor het landschap. Door het concentreren van de opwekking, kunnen andere delen van Nederland gevrijwaard blijven. Dit voorkomt verrommeling.” De fracties van de Partij van de Arbeid in Noordoost-Twente vinden dat dit signaal moet worden afgegeven aan de rijksoverheid. Zij gooit deze problematiek over de schutting bij de verschillende regio’s wat leidt tot ongeorganiseerd beleid rondom windmolens met mogelijk ernstige gevolgen voor het landschap. Het moet centraal door de overheid aangestuurd worden.

Onze invloed op bovenstaande uitgangspunten is als lokale raadsfractie zeer beperkt. Wanneer wij kijken naar onze directe invloedssfeer dan moet worden erkend dat deze factoren een beperkte rol kunnen en mogen spelen bij onze afwegingen. Het plaatsen van windmolens in het Nationaal Landschap Noordoost-Twente heeft verre van onze voorkeur. Toch zullen de NOT-gemeenten haar verantwoordelijkheid moeten nemen wat betreft de duurzaamheidsopgave, binnen de marges dat het krijgt van zowel de rijksoverheid als de provincie.

Met de vaststelling van de RES worden de regels, over wat er in het Nationaal Landschap mag, versoepeld. Er worden zoeklocaties aangewezen waar windmolens geplaatst zouden mogen worden. Dat wil zeggen dat het vaststellen van de RES niet per definitie een vrijbrief betekend voor het plaatsen van windmolens in de aangewezen zoekgebieden. Voor ons zijn een aantal zaken hierbij van belang. Allereerst moet er sprake zijn van een ruime mate van financiële participatie van inwoners en het creëren van een zo groot mogelijk draagvlak, al zijn wij wel zo realistisch om te erkennen dat er in deze kwestie nooit sprake zal zijn van 100% draagvlak. Daarnaast zal de inpassing in de ruimtelijke omgeving en de kwaliteit op de nabije leefomgeving zwaar meegewogen moeten worden. Tot slot is het voor ons uitgesloten dat het gebied dat men nu voor ogen heeft in de Lutte, wordt aangewezen als een zoekgebied. Dit vanwege de gevolgen voor horeca, recreatie en toerisme in Noordoost-Twente.

Wij hebben begrip voor de zienswijzen van een deel van de inwoners met bezwaren. Een groot deel van deze argumenten zijn zeer legitiem. Echter is wat ons betreft de gemeenteraad een “halte te ver” voor deze bezwaren. Zoals gezegd zullen de NOT-gemeenten haar verantwoordelijkheid moeten nemen wat betreft de duurzaamheidsopgave, binnen de marges dat het krijgt van zowel de rijksoverheid als de provincie. Deze marges hadden wij ook graag anders gezien.

• Klimaatafspraken zijn urgent
• Vooral door Zon op daken: met subsidies en met enige dwang?
• Windmolens nodig, dan clustering in het landschap en gebieden met grote landschappelijke waarde uitsluiten.
• Gemeentelijk energiebedrijf zodat lusten en lokaal blijven (geen grote energie-cowboys)